သံဃာမ်ား သပိတ္ေမွာက္ၿပီ

Irrawaddy
ေအာင္ေဇာ္ | စက္တင္ဘာ ၁၇၊ ၂၀၀၇

သံဃာမ်ားက စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကို ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္သည့္ အေနျဖင့္“ပတၱနိကၠဳဇၨန”ကံေဆာင္မည္ ဟု သတိေပး ေၾကညာခဲ့ၾကသည္။ ရဟန္းတို႔က “ပတၱနိကၠဳဇၨန”ကံေဆာင္ျခင္း ဆိုသည္မွာ စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ၎တို႔ မိသားစု ၀င္မ်ားက ကပ္လွဴေသာ ဆြမ္းကြမ္း အလွဴဒါနမ်ားကို လက္မခံဘဲ ျငင္းပယ္ျခင္း၊ ၎တို႔က က်င္းပေဆာင္ ရြက္သည့္ ဘာသာေရးအခမ္းအနားမ်ားကို လႊဲဖယ္ မသြားေရာက္ဘဲေနျခင္း စသျဖင့္ ဆႏၵျပတုံ႔ျပန္မႈမ်ဳိး ျဖစ္သည္။

ရန္ကုန္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ “ပတၱနိကၠဳဇၨန” ကံေဆာင္လႈပ္ရွားမႈ၏ က႑တခုအေနျဖင့္ သံဃာမ်ား က ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေမတၱာပို႔ လမ္းေလွ်ာက္ခ်ီတက္ပြဲမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကေၾကာင္းလည္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။

“ပတၱနိကၠဳဇၨန”ကံေဆာင္ႏိုင္သည့္ ျပစ္မႈေျမာက္ေသာ အေၾကာင္းတရား ၈-ခ်က္ရွိသည္ဟု ဗုဒၶစာေပက်မ္းဂန္မ်ားက ေဖာ္ျပ ထားၿပီး ဤအခ်က္မ်ားတြင္ ရဟန္းေတာ္တို႔အား ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစရန္၊ မတိုးပြားေစရန္ လုံ႔လျပဳျခင္း၊ သံဃာအခ်င္း ခ်င္း စိတ္၀မ္းကြဲျပားေစရန္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ဘုရား၊ တရားေတာ္ႏွင့္ သံဃာမ်ား၏ ဂုဏ္ကို ေသးသိမ္ေစရန္ ေစာ္ကားျခင္းတို႔ စသည့္ျပစ္မႈမ်ား ပါ၀င္ၾကသည္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းမ်ားက ထိုအခ်ိန္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေစာေမာင္ ဦးေဆာင္သည့္ စစ္အစိုးရကို သပိတ္ေမွာက္ကံေဆာင္ ခဲ့ၾကဖူးသည္။ ယခုလည္း သံဃာမ်ားက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းႏွစ္မ်ားတြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ အတင္းအက်ပ္ သိကၡာခ် လူ၀တ္လဲေစရန္ စစ္အစိုးရ၏ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ “ပတၱနိကၠဳဇၨန” ကံေဆာင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

၁၉၉၀ခုႏွစ္ ကံေဆာင္ရာတြင္ အေစာပိုင္း၌ စစ္အစိုးရက ေလွ်ာ့ေပါ့တြက္ဆထားခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္
ႏိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႔၀င္ တခ်ဳိ႕ေသာ သက္ေတာ္၀ါေတာ္ႀကီး ဆရာေတာ္မ်ားပင္လွ်င္ ဤကံေဆာင္မႈတြင္
ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လာခဲ့ၾကသည္။

ျဖစ္ရပ္တခုတြင္ ထိုအခ်ိန္က မႏၱေလးတိုင္း စစ္တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ထြန္းၾကည္ က ၀ါေတာ္ရဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ သံဃာမ်ားကို ဘာသာေရး အခမ္းအနားတခုသို႔ ဖိတ္ၾကားခဲ့ေသာ္လည္း သံဃာအမ်ားက ျငင္းဆန္၍ မတက္ေရာက္ဘဲ ေနခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခါမွ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားက သံဃာမ်ား၏ သပိတ္ေမွာက္ ကံေဆာင္မႈကို အေလးအနက္ထားလာၾကၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ တုံ႔ျပန္ၿဖိဳခြဲႏိုင္ရန္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကိုင္တြယ္အေရးယူ ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ စစ္အစိုးရက အမိန္႔အမွတ္ (၆/၉၀) ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး သံဃာအဖြဲ႔အစည္း မ်ားႏွင့္ သံဃာ့ သာမဂၢီမ်ားကို “တရားမ၀င္” သတ္မွတ္ေၾကညာ၍ ၿဖိဳခြဲခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္တေန႔တြင္ အမိန္႔အမွတ္ (၇/၉၀) ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ဘာသာေရးႏွင့္ မသက္ဆိုင္သည့္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားတြင္ သံဃာမ်ားႏွင့္ စာသင္သားကိုရင္မ်ား
ပါ၀င္ ပတ္သက္ျခင္း မရွိေစရန္ တင္းက်ပ္စြာ တားျမစ္ခဲ့ၿပီး က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖာက္ပါက လူ၀တ္လဲ အေရးယူအျပစ္ေပးမည္ဟု လည္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ၾကသည္။

ေနာက္တေန႔တြင္ပင္ စစ္အစိုးရက သံဃာမ်ား၏လႈပ္ရွားမႈကို စတင္ၿဖိဳခြင္းခဲ့ေတာ့သည္။ မႏၱေလးတၿမိဳ႕တည္းတြင္ပင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း (၁၃၀) ကို ၀င္ေရာက္စီးနင္းခဲ့ၿပီး သံဃာအမ်ားကို ႏွိပ္ကြပ္ ဖမ္းဆီး၊ လူ၀တ္လဲ ေထာင္ခ်ခဲ့သည္။ တႏုိင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရဆိုလွ်င္ သံဃာအပါး (၃၀၀) ေက်ာ္မွာ လူ၀တ္လဲ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရေၾကာင္း သတင္း မ်ားက ဆိုခဲ့သည္။

ထိုသို႔ ကံေဆာင္၍ ဖိႏွိပ္ဖမ္းဆီးခံရေသာ သံဃာမ်ားက လူ၀တ္လဲခံရၿပီး အက်ဥ္းသား အျဖစ္ထားရွိကာ သံဃာ အျဖစ္ တရား၀င္ ပယ္ဖ်က္ခံခဲ့ရေစကာမူ အက်ဥ္းသား ရဟန္းေတာ္မ်ားက သံဃာ့က်င့္၀တ္သိကၡာပုဒ္အတိုင္း ဆက္လက္ ေစာင့္စည္းက်င့္သံုး၍ ေထာင္တြင္း၌ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပံုကိုလည္း အတူေနခဲ့ၾကရသူ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားက ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပၾကသည္။

ဗုဒၶစာေပက်မ္းဂန္ ႏွံ႔စပ္တတ္ကၽြမ္းသည့္ ဆရာေတာ္ ဦးသုမဂၤလကဲ့သို႔ေသာ လူအမ်ားေလးစားၾကည္ညိဳခံရသည့္ ဆရာေတာ္ႀကီး ၈ ပါး အပါအ၀င္ အျခားသံဃာမ်ားလည္း ဤ ၁၉၉၀ သံဃာ့သပိတ္ ၿဖိဳခြဲမႈတြင္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသည္။ ဆရာေတာ္ဦးသုမဂၤလကိုမူ စစ္အစိုးရက ဖမ္းဆီးကာ ေထာင္ဒဏ္ ၈ ႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။

ရဟန္းေတာ္မ်ားကို အတင္းအက်ပ္ လူ၀တ္လဲေစရံုမွ် မကဘဲ အျဖဴေရာင္ေထာင္၀တ္စံုမ်ားကို ၀တ္ေစကာ ၎သံဃာမ်ား ၏ အမည္ရင္း ဘြဲ႔အမည္မ်ားအစား အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း လူအမည္မ်ားေပး၍ ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္ဟု ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္း သားေဟာင္းမ်ားက ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့ၾကသည္။

ယခုတႀကိမ္တြင္လည္း စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားက သံဃာမ်ားအေနျဖင့္ “ပတၱနိကၠဳဇၨနကံ” ထပ္မံေဆာင္လာမည့္ အေရး ကို ႀကိဳေတြး၍ ျပင္ဆင္ထားခဲ့ပံု မေပၚပါ။ ဤသို႔ျဖင့္ သံဃာမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈက အရွိန္ရ အားေကာင္းလာေနသည္ကို ေတြ႔ေနၾကရပါသည္။

အကယ္၍ စစ္အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားထံမွေန၍ သံဃာမ်ားအေပၚ ေစာ္ကားက်ဴးလြန္ခဲ့သမွ် ေက်ေအးႏိုင္ဖြယ္ ေတာင္းပန္
၀န္ခ်မႈရွိလာပါက သံဃာမ်ား အေနျဖင့္ “ပတၱနိကၠဳဇၨန” ကံ ေဆာင္မႈကို ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းေကာင္း ရုပ္သိမ္းႏိုင္ပါသည္။ ဤသို႔ လိုက္ေလ်ာေက်ေအးႏိုင္ပါက ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းအတြင္းရွိ သိမ္အတြင္း သံဃာ ၄-ပါးစံုညီ၍ ကမၼ၀ါစာဖတ္ကာ သံဃာမ်ားက ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ထားသည့္ သပိတ္ကို ျပန္လွန္ေပးႏိုင္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အခ်ဳိ႕ေသာ ရဟန္းသံဃာမ်ားက ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ “ပတၱနိကၠဳဇၨန” ကံေဆာင္မႈမွာ ယခု တိုင္ သက္၀င္ဆဲျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္လက္ခံထားဆဲ ျဖစ္ၿပီး ထိုအခ်ိန္က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့မႈမ်ား အေပၚတြင္လည္း စစ္အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားထံမွ ယခုတိုင္ ေက်ေအးလက္ခံႏိုင္ဖြယ္ ေတာင္းပန္၀န္ခ်ျခင္း အလ်ဥ္းမရွိေသးပါ။

လြန္ခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္က ဆႏၵျပ လႈပ္ရွားၾကသူမ်ားကို လူမိုက္ လူရမ္းကားမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့သည့္ ကိစၥမ်ား တြင္ ေနာက္ကြယ္က ပတ္သက္ေနသူဟု ယူဆထားသူ စက္မႈ၀န္ႀကီးဦးေအာင္ေသာင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းမ်ားသို႔ လွည့္လည္၍ စစ္အစိုးရႏွင့္ နီးစပ္သူ ဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ သံဃာမ်ား သို႔မဟုတ္ ယခုလတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚ ေနေသာ သံဃာ့အေရးတြင္ ၾကားေနသည္ဟု ယူဆရသည့္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ သံဃာမ်ားကို လွဴဖြယ္ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ဆက္ကပ္လွဴဒါန္း၍ ေခ်ာ့ျမဴခဲ့ပါေသးသည္။

သို႔ရာတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚယံုၾကည္ၾကသည့္ သံဃာမ်ားက ယခုအခ်ိန္တြင္ “ပတၱနိကၠဳဇၨန”ကံေဆာင္မႈကို ေနာက္ မဆုတ္တမ္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္မည္ဟုသာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကၿပီ ျဖစ္သည္။ သူတို႔၏လႈပ္ရွားမႈကို တားဆီးၿဖိဳခြဲႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္၍ အလွဴေပးလာေသာ ဆြမ္း၊ ပစၥည္းမ်ားက သူတို႔အတြက္ မည္သို႔မွ် အေရးႀကီးလိမ့္မည္ မဟုတ္ေတာ့ေခ်။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ဧရာ၀တီ အင္တာနက္မဂၢဇင္းမွ ေအာင္ေဇာ္ေရးေသာ Monks' Boycott Looms as the Regime Withholds Apology ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။